Osteopathie & Bindweefsel

Wat hebben een kangoeroe en een marathonloper gemeen?

Ze gebruiken vooral het bindweefsel om vooruit te komen!  Elke landing wordt gebruikt om elasticiteit op te bouwen voor de afzet.

 

Het bindweefsel, dit is de Nederlandse benaming voor “fascia”, wat de Latijnse benaming is. Fascia heeft een elastisch aanpassingsvermogen (adaptatie) en functioneert als een katapult. In tegenstelling tot bijvoorbeeld een wielrenner of een bodybuilder zie je bij marathonlopers geen overmatige spieromvang. Dit heeft niet alleen met de voeding te maken, maar ook met het verschil in gebruikmaking van de fasciale structuren.

 

De fascia is een 3-dimensionale bindweefselstructuur die net als bloedvaten, zenuwen, en het lymfesysteem een continu geheel vormt in het menselijke lichaam.

De fascia doordringt en omringt alle organen, spieren, botten en zenuwvezels en zorgt voor;

  •   steun; krachtoverdracht naar omliggende structuren en geleiding via ligamenten en peesvliezen;
  •   stabiliteit; het geeft ons informatie hoe we kunnen aanvoelen hoe de stand van bepaalde gewrichten zijn;
  •   verzorging; langs deze weg worden de bloedvaten en zenuwen naar de organen geleid;
  •   bescherming; met name om de organen, tegen druk bijvoorbeeld;
  •   verdediging; tegen giftige en lichaam oneigen stoffen;
  •   scheiding; het verdeelt ons lichaam in “compartimenten”;
  •   vloeistoftransport; zo kan er door middel van hormonen binnen het lichaam door verschillende type weefsels worden gecommuniceerd.

 

Fascia werd lang beschouwd als nutteloos weefsel zonder specifieke functie. Wetenschappelijk onderzoek wijst echter op de cruciale rol van fascia in het optimaal functioneren van ons lichaam. Fascia beweegt in gezonde toestand continu, mechanisch gezien spreken we van “gezonde fascia” als er geen abnormale fixaties (bijvoorbeeld littekens of spanningen) aanwezig zijn.

Het past zich voortdurend aan, spant zich op en ontspant zich weer. De rek- en drukkrachten die daardoor ontstaan vervormen de cellen en vezels, wat een echt communicatiesysteem vormt tussen alle weefsels van ons lichaam. Het bevat bovendien heel wat subtiele waarnemingsorganen die de hersenen informatie geven over de stand van ons lichaam.

In de hersenen beïnvloedt deze informatie daardoor ook ons “voelen”: het raakt onze emoties en beïnvloedt ons denken. Op die manier vormt de fascia een verbinding tussen “lichaam” en “psyche”. Een wetenschappelijke vaststelling met grote impact, want ze verschaft nieuwe behandelstrategieën voor veel kwalen eigen aan ons huidig maatschappijklimaat.

Arts en osteopaat Stephen Typaldos (V.S.) ontwikkelde in de jaren 90 van de vorige eeuw een nieuwe revolutionaire behandelmethode voor problemen gelegen in het bindweefsel/fasciaal systeem. Hij noemde dit het “Fasciaal Distorsie Model”, of kortweg “FDM-methode”.

 

Het is een anatomische benadering waarin de onderliggende oorzaak van vele klachten veroorzaakt worden door een of meerdere van een 6-tal specifieke veranderingen in het fascia systeem.

Het viel Typaldos op dat overal ter wereld, mensen klachten allemaal op dezelfde manier beschrijven met hun lichaamstaal. De ene patiënt beschrijft de pijn in de schouder met een strijken langs de bovenarm, de ander knijpt met de hand in het schoudergewricht, de volgende drukt met de duim of vingers in de spieren bovenop de schouder. Dit zijn een paar voorbeelden van lichaamstaal die verwijzen naar een specifiek fasciaal distorsie patroon.

Deze 6 verschillende fasciale letsels met bijbehorende lichaamstaal beschrijvingen, hebben allen hun eigen bijbehorende behandeling.

 

De correcties van de veranderingen in de fascie (“distorsies”) hebben als doel de normale beweeglijkheid van deze fascie weer te herstellen. De correcties worden met de handen uitgevoerd en zijn relatief pijnlijk. Bovendien worden deze correcties niet alleen gekenmerkt door hun eenvoud, maar ook door hun enorme effectiviteit: het resultaat van de behandeling moet voor de patiënt meteen zichtbaar, meetbaar en voelbaar zijn!

 

Het volgende filmpje, gemaakt door het „Institut für Fasziale Osteopathie” in Duitsland, geeft uitstekend weer welke technieken zoal gebruikt worden.

Klachten en blessures waarbij het bindweefsel/fascie in het lichaam een grote lokale rol kan spelen, zijn;

  • lokale bewegingsstoornissen, zoals een “blokkade” in een gewricht;
  • telkens terugkerende stijfheid in een spier, een kuit- of onderarmspier bijvoorbeeld;
  • bij verminderde stabiliteit in een gewricht, “telkens het gevoel hebben dat je door je enkel zwikt”;
  • tintelingen of prikkelingen in een lichaamsdeel die niet bij een specifieke zenuw behoren;
  • uitstralende klachten in arm of been;
  • geblokkeerde gewrichten;
  • sportblessures: spierblessures (spierscheuringen), bandletsels (verstuikte enkel), slijmbeursblessures (schouder of heup bijvoorbeeld).

Deze blessures kunnen in zowel de acute als de chronische fase behandeld worden.

 

Klachten waarbij het bindweefsel/fascie een grote algemene rol kan spelen, zijn;

  • chronische vermoeidheidssyndroom (CVS);
  • fibromyalgie;
  • prikkelbaarheid en spanningsproblemen, zowel lichamelijk als psychisch;
  • doorbloedingsstoornissen (oedeem, veneuze klachten);
  • aandoeningen waarbij je niet goed functioneert, maar toch niet “echt ziek” bent.

 

Inmiddels is deze benadering volledig geïntegreerd binnen mijn osteopathiepraktijk en geeft het mij een extra mogelijkheid om nog effectiever te kunnen behandelen. Het heeft niet alleen zijn meerwaarde bewezen bij acute (sport)blessures, maar juist ook in geval van diverse chronische klachten.

Op de Duitse website van het Institut für fasziale Osteopathie, www.institut-fasziale-osteopathie.de/ vindt u meer informatie over deze therapievorm

Te weinig lichaamsbeweging, langdurig in dezelfde houding zitten, slaaptekort, verslechterde voedingshygiëne, zeer langdurig en intensief sporten, medicijn gebruik, langdurig computerwerk, maar ook stress hebben allen invloed op het bindweefsel. Dus niet alleen stress op “emotioneel niveau”, maar ook zogenaamde “repititive stress” uit het dagelijkse leven beïnvloedt het bindweefsel in negatieve zin. Afname van flexibiliteit, maar ook vermindering van de vloeistofcirculatie zijn de belangrijkste gevolgen.

 

Bindweefsel bestaat voor 70% uit vloeistof. Om een goed transport van voedingsstoffen naar de cellen te bewerkstelligen is een goed functionerend bindweefselstelsel van levensbelang. Zonder adequate doorstroming in het bindweefsel worden spieren, gewrichten, zenuwen, maar ook organen en iedere cel in het lichaam beïnvloed. Het bindweefsel kan als het ware “gedehydreerd” raken.

 

“Als ik genoeg water drink, dan is het probleem toch opgelost…?”
Inderdaad is het zo dat we voldoende moeten drinken! Maar als onze “transportsystemen” onvoldoende functioneren kan het ingenomen water nooit optimaal de cellen/weefsels bereiken en wordt het overtollige water eenvoudigweg door de nieren uitgescheiden.

 

“Bindweefsel kun je toch behandelen?”
Zoals in de vorige paragraaf is beschreven (de behandeling) kan het bindweefsel uitstekend behandeld worden. Maar helaas is het zo dat we met de behandeling NIET de omstandigheden kunnen veranderen waarin iemand zich in het dagelijkse leven bevindt. Kortom, wanneer de oorzaak blijft bestaan (te weinig bewegen bijvoorbeeld), zullen de klachten vroeg of laat terugkeren.

 

“Bestaat er een methode waarmee ik zelf aan de slag kan gaan?”
Je kunt je eigen bindweefsel behandelen door middel van “Self-Myofascial-Release technieken”, kortweg “SMR” genoemd. Medisch gezien wordt door middel van deze oefeningen het bindweefsel “gehydrateerd”, wat eigenlijk “bevochtigen” betekent. De technieken zijn te vergelijken met het uitknijpen van een spons (onder de douche bijvoorbeeld). Door deze zelfhulp-technieken toe te passen zijn we bij onszelf in staat de circulatie in het bindweefsel te verbeteren.
Onderstaande afbeelding geeft schematisch weer wat het effect van de oefening op de myofasciale structuur is.

Wat kan ik van de SELF-MYOFASCIAL-RELEASE TECHNIEKEN verwachten?

• verbetering van de algemene beweeglijkheid en de flexibiliteit;
• verbetering van de kwaliteit van de spieren;
• verbetering van houding;
• verwijdering van triggerpoints/knopen/verklevingen uit het bindweefsel rond de spieren;
• verbetering van coördinatie en stabiliteit in gewrichten;
• verbetering van algemeen welbevinden en energieniveau.

 

De Self-Myofascial-Release technieken worden uitgevoerd met een zogenaamde “foamroll” en moeten regelmatig worden uitgevoerd. Dagelijks er “even” mee bezig zijn is het motto. Deze huiswerkoefeningen voelen aan als een “diepe massage” en kunnen zowel direct op de huid als met kleding aan worden uitgevoerd.
Per individu is het verschillend hoe intens de oefeningen aanvoelen. Dit kan variëren van “geen pijn” tot een “scherpe, snijdende pijn”. Dit is per persoon verschillend, want;
• hoeveel pijn is iemand in staat te verdragen?;
• wat zijn iemands medische omstandigheden?;
• welke spier/bindweefselgroep wordt behandeld?
Pijn is vaak een teken dat er een lokale verstoring is, dus negeer deze pijn niet, besteedt er juist aandacht aan!

 

Letterlijk heb je met de SMR oefeningen je eigen bindweefsel zelf in de hand. Afhankelijk van de omstandigheden of de situatie waarin de blessure zich bevindt, kan je met de SMR technieken variëren. Dit geldt niet alleen voor behandelfrequentie (hoe vaak je de technieken toepast), maar ook ten aanzien van de intensiteit bijvoorbeeld (hoe “hard” je de technieken toepast). Je kunt de SMR oefeningen dagelijks uitvoeren, op ieder gewenst moment van de dag.

 

Vraag mij gerust naar de mogelijkheden en toepassing van deze SMR oefeningen in jouw specifieke situatie!